Vorige week was ik als gast aanwezig op een bijeenkomst van de Muslim Jewish Leadership Council.
Hierin werken religieuze leiders vanuit de joodse en de moslimgemeenschap samen op actuele thema’s die te maken hebben met de vrijheid van religie en geweten. Bijvoorbeeld de religieuze slacht, jongensbesnijdenis, religieuze kleding en religieus onderwijs. Dat is geen theoretische discussie: in diverse Europese landen staat de vrijheid op deze punten ter discussie of is zelfs al ingeperkt.
Ik vind het belangrijk dat geloofsgemeenschappen hierin gezamenlijk optrekken. We hebben gedeelde zorgen en we kunnen effectiever optreden als we onze kennis en inzet bundelen. De samenwerking tussen specifiek joodse en moslimgemeenschappen heeft nog een extra dimensie. Immers, deze twee gemeenschappen worden vaak voorgesteld als ‘natuurlijke vijanden’.
Dat dat niet zo is – en sterker nog dat we op veel vlakken juist ‘natuurlijke bondgenoten’ kunnen zijn! – laten deze leiders met lef zien. Niet alleen naar hun eigen achterban, maar ook naar de samenleving als geheel.
Gelukkig is er op veel plaatsen samenwerking tussen moslim- en joodse gemeenschappen. Zelf neem ik al jaren deel aan een dialooggroep van joodse en moslimvrouwen in Rotterdam. Daarin delen we na al die jaren ook regelmatig persoonlijk lief en leed met elkaar. Het valt me altijd op hoe we meer met elkaar gemeen hebben dan dat we van elkaar verschillen.
In dit soort groepen is de situatie in Israël en Palestina altijd de ‘olifant in de kamer’, iets wat iedereen ziet en weet, maar wat vaak niet wordt benoemd. Op het eerste gezicht is dat logisch. We willen geen conflict importeren; misschien is het wel te gevoelig, misschien gaat het dan wel mis. En wij hebben hier toch geen invloed op wat daar gebeurt.
Allemaal legitieme bedenkingen. Toch denk ik dat het goed is er wel met elkaar over te spreken. Want het houdt ons bezig. Juist omdat de dialoog over wat ons verbindt heel mooi en nuttig is, maar dialoog ook gaat over wat ‘schuurt’. De dialoog kent wat mij betreft geen taboe. Dus ja, laten we het erover hebben. Maar wel onder de volgende twee voorwaarden.
Ten eerste tijd: leer elkaar eerst kennen en bouw vertrouwen op. Gun elkaar daarvoor de tijd. ‘Moeilijke onderwerpen’ zijn beter te bespreken wanneer je elkaar zo goed kent dat je weet dat de ander jou niet met opzet wil kwetsen. Maar dat de ander jou juist echt wil begrijpen en luisteren op basis van gedeelde waarden. Dialoog betekent ook accepteren dat het goed mogelijk is dat er andere perspectieven op de situatie zijn.
Ten tweede moeten we praten vanuit het besef dat – hoezeer we ook meeleven met de situatie daar – het niet redelijk is mensen verantwoordelijk te stellen voor wat elders gebeurt, puur en alleen omdat zij toevallig dezelfde religie of nationaliteit hebben. Logisch, niet waar? En toch vergeten we dat soms in het gesprek met elkaar. We moeten beseffen dat wij niet of nauwelijks invloed hebben op wat daar gebeurt.
Waarom zou je er dan toch over praten? Omdat het helpt voor de vrede in jouw eigen stad en land, en daarmee uiteindelijk voor de wereld, om elkaars pijn en zorgen te begrijpen. Omdat niets doen of alleen maar over de ander praten ons zeker geen stap verder brengt. Dialoog is niet ‘soft’, het vergt juist lef om echt te luisteren naar een ander en kritisch te kijken naar jezelf.
Jaren geleden ontmoette ik een groep jongeren uit Israël en Palestina, die op bezoek waren in Rotterdam. Zij waren in gesprek met elkaar. Niet omdat het makkelijk was, maar omdat het broodnodig was. Omdat ze zagen dat andere manieren niet tot een duurzame oplossing zouden leiden. Ze deelden een vurig streven naar vrede.
Als zij het daar kunnen, dan moeten wij dat hier toch ook kunnen?
De meningen geuit in de columns behoren toe aan de individuele auteurs en vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten van IslamOmroep.
Lees ook deze columns van Marianne Vorthoren
Grenzen bewaken in een oververhitte maatschappij
Hoe kan het dat op een verhaal van mogelijke verkrachting lacherig wordt gereageerd op tv? Hoe kan het dat datzelfde programma dan even van de buis verdwijnt, maar korte tijd later weer terugkomt? Het zegt vooral iets over wat wij als consumenten willen zien.
Haatspraak of liefdesspraak – je oogst wat je zaait
‘Hate speech’ is een complex fenomeen.
Doe mee aan een duurzame Ramadan met groene iftars
Wat een luxe, of beter gezegd: zegening, dat we deze Ramadan weer vrijwel ongehinderd samen kunnen beleven – met familie, met vrienden, met buurtgenoten.
Woorden zijn ook daden
Over een aantal weken, op 16 maart, mogen we weer naar de stembus voor het kiezen van de gemeenteraad.
Feminisme tussen ideaal en praktijk
Ik krijg vaak de vraag hoe ik als ‘moderne, westerse, goedopgeleide vrouw’ voor een religie kan kiezen waarin de vrouw ‘de helft minder waard is dan de man’.
Meer aandacht voor toegankelijkheid
Onlangs was het voor de 21 e keer de Week van de Toegankelijkheid in Nederland.