Kwetsbaarheid

Hoe jij naar jezelf kijkt, volgt op je godsbeeld. Het is niet toevallig dat het Boek van Allah ﷻ begint met een dankbetuiging die wij uiten naar Hem: Al-Hamdulillahi rabbil-’alamin. Het is een geloof in de Ene en Enige God, Allah ﷻ, waarin we bewust de rol van begunstigde krijgen toebedeeld tegenover de Gunstverlener. Niet omdat we daarvoor kiezen, maar omdat we niet anders kunnen als Zijn schepsels.

Jij had niet kunnen ontstaan zonder de wederzijdse afhankelijkheid tussen jouw ouders. Een mens komt immers uit een sperma en een eicel voort. Hoe komt het toch dat je denk dat – zodra je je bewust wordt van het feit dat je op de wereld terecht bent gekomen – jouw bestaan vrij is van elke vorm van afhankelijkheid?

Besef dat je bent geschapen als afhankelijk wezen. Op elk niveau: fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel. Op elk vlak heb je voeding nodig en bij gebrek ontstaan er kwalen. Niet voor niets is het beroepsveld van arts, psycholoog, psychiater en geestelijk verzorger onmisbaar!

Die afhankelijkheid kunnen accepteren valt niet mee in de huidige tijdsgeest. Het lijkt alsof je kunt leven als een individu die niks en niemand nodig heeft en volledig op eigen benen kan staan. De digitalisering heeft daaraan een groot steentje bijgedragen. Veel mensen richten hun leven in op een manier die op lange termijn ziekmakend is, maar op korte termijn de illusie voedt van onafhankelijkheid. Met de individualisering lijken we te willen opklimmen naar het goddelijke.

Maar Allah heeft niemand nodig, terwijl iedereen Hem nodig heeft. Ook jij! Een van de 99 Schone Namen van Allah is Al-Qayyum, de Absoluut Onafhankelijke. Als je het zo bekijkt, is een individualistische levensstijl eigenlijk een onnatuurlijke manier van leven. Door de ‘ik heb niemand nodig’-mentaliteit komt jouw menszijn niet tot haar recht, omdat het omgebogen wordt naar een richting waar het niet voor geschapen is.

Als dit lang genoeg duurt, ontstaan er barsten en scheuren. Je hebt Allah ﷻ nodig, omdat je simpelweg niet anders kunt als Zijn schepsel. Net zoals je zuurstof nodig hebt, omdat je niet anders kunt als organisme.

Vanwege deze afhankelijkheid en kwetsbaarheid schiep Allah ﷻ ons in volkeren en stammen. Met andere woorden: in groepsverband. De groep als geheel kan de zwaktes van de losse groepsleden opvangen. Als je de Qur’an openslaat, zul je merken dat Allah ons nooit in enkelvoudsvorm, maar altijd in meervoudsvorm toespreekt:

“O jullie die geloven”, en niet: “O jij die gelooft.”

Het begint al in Surah al-Fatihah, de inleiding van de Qur’an. Daar waar de mens het over zichzelf heeft (vers 5), doet hij dit in meervoudsvorm:

“U aanbidden wij”, en niet: “U aanbid ik.”

Hoe kan het dan gebeuren dat je in je geloof meer als ‘ik’ dan als ‘wij’ staat? En wat zegt dit over je relatie met Allah ﷻ, Al-Qayyum? Het wordt langzamerhand wel duidelijk dat onze levensstijl niet te hanteren is. Met name in momenten van beproevingen en crises. Wanneer de welvaart je ontglipt en de ondergrond wankelt, neemt je angst toe. Daarom is deze periode van corona en grote milieuvraagstukken een geschikt moment om je levenswijze te heroverwegen. Welke kant ga je op als individu en hoe wil je in jouw gemeenschap staan? Vanuit een individualistisch vertrekpunt kun je geen collectieve problemen oplossen. Daar is een verschuiving in onze denkpatronen voor nodig.