De drie fasen in elke beproeving

Ieder mens kent de worsteling tussen wat hij wil en wat er daadwerkelijk in zijn leven gebeurt. Dit is in feite ook de basis van elke beproeving die je krijgt en dus ook van het gevoel van geluk dat je ervaart.

Volgens Ibn Rajab (795H) kun je hier op twee manier mee omgaan. We moeten als moslims in ieder geval streven naar sabr, het verdragen van hetgeen je overkomt omdat het komt van Allah. Dit biedt geen geluk, maar acceptatie en overgave. De wil van je ‘ik’ is nog steeds voelbaar, maar je bent in staat de Goddelijke Wil voorrang te geven.

Een hoger niveau dan sabr is tevredenheid: rida. Als je tevreden kunt zijn met je beproeving, krijg je een compleet andere beleving van de wereld. In deze staat is je ‘ik’ zichzelf ontstegen. De ruimte voor je eigen wil is er niet meer, maar heeft plaats gemaakt voor een leven dat zich centreert rondom de Goddelijke Wil.

Hoe je daar komt, is een levensweg die begint bij hoe jij omgaat met een beproeving. Dit kun je onderverdelen in drie fasen:

De fase waarin een beproeving begint. Hierbij besef je je dat de beproeving jou niet overkomt, maar aan jou toegewezen is. Niets gebeurt je per toeval. Toeval betekent dat iets geschiedt zonder dat daar een wil aan vooraf gegaan is, wat het doelloos maakt. Dit is onmogelijk in een schepping die door Allah gedreven wordt. Dit besef geeft de beproeving een persoonlijke dimensie tussen jou en de Schepper. Het overkomt je, omdat Hij dat voor jou gewild heeft. Je vertrouwt hier op Zijn Wijsheid, Zijn Kennis, Zijn Almacht.

De fase waarin je middenin een beproeving verkeert. Hierbij besef je je dat de ellende die je ondergaat, altijd hand in hand gaat met zuivering en vergeving. De pijn – hetzij fysiek hetzij mentaal – die een gelovige ervaart resulteert altijd in het wissen van de zonden. Dit geeft de pijn een doel, waardoor de pijn een spirituele ervaring wordt. Je vertrouwt hier op Zijn Barmhartigheid, Zijn Vergevensgezindheid, Zijn Zachtmoedigheid.

De fase waarin de beproeving voorbij is. Hierbij besef je je dat de tijd waarin deze beproeving zich voltrok geen verloren tijd was, omdat je ervoor beloond wordt. Je wordt ervoor gecompenseerd. Je weet dat je niet als verliezer uit de transactie bent gekomen, al lijkt het vanuit materieel oogpunt een verlies. Je vertrouwt hierop op Zijn Gulheid, Zijn Grootheid en Zijn Rijkdom.

Wat je kan helpen bij het eigen maken van deze levenshouding, bij het werken aan een tevreden ziel, is dat je je bewust bent dat je een ’abd (dienaar) bent. Dat jouw wil ondergeschikt is aan de wil van Allah. Dat is een gevoelsproces; iets van het hart en niet van het verstand. Hoe jij je voelt bij een situatie, hoe jij het ervaart, is het resultaat van hoe jouw innerlijk werkt. Door je dienaarschap te versterken, kun je jouw onderbewuste zo vormen dat de dominantie van de ‘ik’ steeds kleiner wordt en je vaker tevredenheid zult ervaren.

Als je dit niveau bereikt, maakt het niet uit of je iets goeds of slechts meemaakt. Jij weet dat er altijd een succesvol einde is. Maak je het goede mee, en ben je dankbaar, dan staat dat bij Allah als succeservaring op jouw conto. Maak je het slechte mee, en ben je geduldig en tevreden, dan is dit ook een succeservaring bij Allah. Hierin onderscheidt de gelovigen zich met de ongelovige. Je kunt een hele waslijst hebben aan doelen die je wil afvinken voor een “succesvol leven” en niets daarvan bereiken, maar alsnog succesvol zijn bij Allah!